Waarom zijn we toch zo bang voor de camera?

Het is opvallend. Ik spreek veel mensen over waar we met GoGrapefruit mee bezig zijn. Vrienden, familie, prospects, klanten en vele anderen. Iedereen vindt het enorm gaaf en ziet het potentieel van het videogesprek. Lekker thuis vanaf de bank een gesprek met een adviseur , in plaats van door weer en wind naar een kantoor. Maar als je dan vraagt of ze zelf ook wel eens een videogesprek hebben gedaan, blijft het toch wat stiller.  Hoewel men het niet direct zo duidelijk zegt, merk je direct dat men bang is voor de camera. Angst om jezelf in beeld te zien en te horen. Heel herkenbaar. Maar waar komt dat toch vandaan? Je ziet jezelf toch ook elke dag in de spiegel zou je zeggen.

‘Zie je wel dat ik een lange nek heb’
Een belangrijke oorzaak dat men zo bang is voor de camera, is het kunnen terugkijken van video. Dit geeft namelijk de mogelijkheid geeft om jezelf uitgebreid te observeren. En wat vrijwel iedereen dan doet, is op zoek gaan naar eigenschappen waarover je onzeker bent.  Als mens hebben we namelijk de neiging om die te willen bevestigen. ‘Zie je wel dat ik een lange nek heb’. Het is heel menselijk dat we dit vrijwel allemaal doen. We worden hierin gestuurd door ons brein. Dat heet conformatie bias. Onbewust willen we altijd onze eigen perspectieven bevestigd zien. Er ontstaat dan een soort tunnelvisie. Ons perspectief op de wereld is overigens meestal niet altijd betrouwbaar en wordt door anderen vaak heel anders gezien. ‘Jij een lange nek? Nee joh’.

Maar het kunnen bekijken van jezelf op video, geeft je brein wel de kans om de bewijzen te verzamelen voor alles waarvan je denkt dat je afwijkt of tekort schiet. Een drang om dat te bevestigen. Zelfs al is je performance voor de camera nog zo goed, er is altijd wel iets waardoor je brein zegt dat je een soort Mr of Mrs Bean bent. Bekijk onderstaand filmpje van Wistia. Dit laat duidelijk zien hoe mensen reageren op zichzelf. Herkenbaar?

Toch is dit niet geheel een verklaring waarom mensen huiverig zijn een videogesprek te voeren. Tijdens een videogesprek zie je vooral de ander en jezelf niet (of nauwelijks). En je hebt al helemaal niet de tijd om jezelf goed te observeren. Je bent immers aan het communiceren in realtime. Het is compleet iets anders dan een video van jezelf terugzien. Dan heb je alle tijd om op van alles te letten. En ook al zie je jezelf niet, toch lijkt de camera vrees ook te te gelden voor het videogesprek.  Misschien ook wel onwetendheid over hoe zo’n gesprek verloopt en wat er gebeurt met de video. Men lijkt te denken: een camera is een camera. En die gaat iets laten zien wat ik helemaal niet wil zien. Dan maar door weer en wind naar kantoor.

Natuurlijk zijn er ook andere argumenten waardoor men in vaak minder enthousiast is over het voeren van een videogesprek. Vaak gehoord: de techniek is lastig, het creëert afstand, ik wil iemand echt in de ogen kijken. Op zich valide argumenten, maar vaak ook een excuus om maar niet voor die camera hoeven te gaan zitten. Tenminste dat is mijn ervaring.

Het overwinnen van camera angst
Natuurlijk is het zonde dat we zo huiverig zijn. Video en videogesprek zijn ontzettend effectieve en persoonlijke kanalen. Logisch dus ook dat ze steeds belangrijker gaan worden in onze communicatie. Nu al zie je dat jongeren volkomen comfortabel zijn met video (Gen Z). Ze weten niet beter dan dat ze selfies maken, video’s opnemen en deze te delen op social media. De angst voor de camera hebben zij nooit gekend.

Wil je niet achterblijven en ook vaker het potentieel van video benutten. Dan heb ik de volgende tips voor een comfortabel videogesprek:

• Volg niet je brein: onthoudt dat je brein alleen maar zoekt naar bevestiging van je eigen zelfbeeld. Ook voor iets dat niet waar hoeft te zijn en alleen jouw ideeën zijn. Bedenk dat als je achter die camera gaat zitten. Negeer je brein of geef het opdracht te kijken naar de positieve kanten.
• Focus op de ander en niet op de camera: ok de camera is er, maar denk aan iets anders. Focus niet op jezelf, maar op de persoon met wie je in gesprek bent. Na een paar minuten in het gesprek ben je de camera waarschijnlijk al vergeten. Lees ook ons artikel met tips over het maken van digitaal oogcontact.
• Focus niet op perfectie: niemand is perfect en zeker niet voor de camera. Streef daar dus ook niet naar. Bedenk ook dat de ander jouw presentatie voor de camera niet zit te analyseren. Ook in face-to-face gesprek is dat niet het geval. Je bent immers samen aan het communiceren en de ander is ook bezig met luisteren of het nadenken over wat hij zal zeggen. En mocht er iets misgaan, niets aan de hand. Waarschijnlijk heeft het nog een plezierige uitwerking op het gesprek ook.
• Maak vlieguren: gewoon veel doen. Net als zoveel dingen, is elke volgende keer dat je achter een camera of webcam gaat zitten gemakkelijker. Tot het punt dat na een aantal keer je de camera geheel niet meer ziet.